آشنایی با اصول جامع طراحی اتاق کنترل

اتاق کنترل، قلب عملیاتی هر ساختمان و یا سایت صنعتی و خدماتی است که نقش برجسته در بهبود امنیت سازمان، ارتقای راندمان کاری و یا مدیریت مراجعین به سازمان دارد. از آنجا که اپراتورها ساعت‌های طولانی در این اتاق حاضر هستند، لازم است تا طراحی اتاق مانیتورینگ بر مبنای اصول ارگونومیک انجام پذیرد.
منظور از اصول ارگونومیک قرار گرفتن مناسب مانیتورها و طراحی میز کار با ابعاد استاندارد و استفاده مناسب از صندلی‌ها با کاربرد تخصصی است. اگر قرار باشد تا اپراتور اتاق کنترل برای پایش مانیتورها وضعیت سخت و خسته کننده‌ای داشته باشد، بدون تردید پس از مدت زمانی کوتاه حسی از عصبانیت، اضطراب، افسردگی و خستگی در او ایجاد خواهد شد. از طرفی عدم رعایت اصول ارگونومیک در ساخت اتاق کنترل تاثیر نامطلوب بر سلامت جسمی و روانی فرد می‌گذارد. این اصول کلی به قرار زیر هستند:
• از صندلی‌های ارگونومیک در اتاق کنترل استفاده شده باشد. این صندلی‌ها اگر چه راحت هستند، اما برای افزایش تسلط حین کار با قابلیت‌های ویژه مانند تنظیم شخصی مناسب اندام اپراتور و یا پایه‌های چرخ‌دار و قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه طراحی شده‌اند.

• تمامی مانیتورها در وضعیت خوب با رعایت اصول پایش ارگونومیک نصب شده باشند.
• اتاق کنترل از سطح روشنایی کافی برای دید بانی از تصویر دوربین‌ها برخوردار باشد.
• اجرای نورپردازی حرفه‌ای
• استفاده از رنگ‌های جذاب با تناژ گرم و متنوع
• زیبایی محیط سالن کنفرانس
• طراحی سالن با توجه به رفت‌وآمد ساده و سریع افراد
• طراحی سالن با الگوی قرارگیری سلسله ‌مراتب شرکت‌کنندگان
• استفاده از سیستم‌های صوتی و تصویری استاندارد
• استفاده از سیستم‌های کنترل مرکزی جهت مدیریت سالن کنفرانس
• آکوستیک بودن تمامی جداره‌ها از جمله سقف، دیوارها و کف سالن کنفرانس
• تجهیز سالن به مبلمان استاندارد در اندازه مناسب

اتاق‌های کنترل فضاهای بسته ای هستند که برای حضور یک یا چند اپراتور طراحی می‌شوند. همین فضای بسته با نصب تعداد زیاد مانیتور کافی است تا حس ماندن در محیطی کاملاً خسته کننده و بی‌روح را داشته باشد. این در حالی است که ما از اپراتور اتاق کنترل انتظار بالاترین دقت عمل و هوشیاری را داریم. بنابراین لازم است تا طراحی اتاق مانیتورینگ را برای دیده‌بانی حرفه‌ای در سطح امنیت فضاهای ساختمانی آماده کنیم. چنین اتاقی باید شرایط کلی زیر را داشته باشد:

برای طراحی اتاق کنترل از تعداد زیادی مانیتور استفاده می‌کنند که هر کدام از آنها در حال پایش اطلاعاتی مهم و کلیدی هستند. اما قطعاً بررسی تمامی مانیتورها توسط اپراتور دشوار است و نیاز به جانمایی استاندارد آنها متناسب با محیط اتاق داریم. اندازه مانیتورها باید با ابعاد اتاق کنترل همخوانی داشته باشد. فاصله نزدیک با اپراتور منجر به خستگی و عدم دقت می‌شود. از طرفی استفاده از مانیتورهای کوچک و یا نصب در فاصله طولانی نیز منجر به کاهش دقت و افزایش خستگی اپراتورها خواهد شد. موقعیت نصب مانیتورها در اتاق کنترل باید به شکلی باشد که اپراتورها بدون نیاز به بلند شدن و یا قرار گرفتن در وضعیت ناصحیح توانایی پایش کامل آنها برای مدت زمان طولانی را داشته باشند.

اتاق کنترل مکان مدیریت سازمان و یا سایت صنعتی و خدماتی است. این مکان باید شرایط کاملاً ایمنی داشته باشد تا در صورت بروز حوادث و یا خطرات با کمترین آسیب همچنان از قابلیت فرماندهی و کنترل شرایط برخوردار باشد. از طرفی این اتاق‌ها برای پایش امنیت ساختمان‌ها هستند و باید موقعیت آنها دور از دسترس شرایط ناامن با رعایت سلسله مراتب امنیتی طراحی شود.

اتاق کنترل باید در مقابل تهدید هر نوع حادثه از قبیل انفجار، آتش سوزی، نشت گازهای سمی ایمن باشد. برای این منظور از تمهیدات ویژه مانند نصب شیشه‌های چند لایه پلی کربنات و یا جداره‌های ضد حریق و همچنین درزبندی کامل به جهت جلوگیری از نشت گازهای سمی و… در طراحی اتاق کنترل استفاده می‌کنند.

برای چگونگی چیدمان اپراتورها در اتاق کنترل با فاکتورهای متعددی سر و کار داریم. نوع استراتژی مانیتور کردن صفحه نمایش‌ها، تعداد مانیتورها، نوع طراحی خروجی اضطراری و حتی نوع فعالیت سازمان در چیدمان اپراتورها هنگام ساخت اتاق کنترل تاثیرگذار هستند. از طرفی نوع فعالیت روزانه، مقدار همکاری و ارتباط میان اپراتورها و البته ابعاد اتاق نیز در این باره نقش بازی می‌کنند. معمولاً از تکنیک‌های قرارگیری موازی، پشت به پشت، رو در رو و یا دایره‌ای برای چیدمان اپراتورها استفاده می‌شود.