خدمات طراحی و ساخت ساختمان درمانی

ضوابط معماری در ساخت ساختمان درمانی چگونه است؟

معماری بنا، اصلی‌ترین مرحله در طراحی بیمارستان است. از کوچکترین کلینیک‌ها تا بزرگترین بیمارستان‌ها تماماً با فضاهای درمانی مواجه هستیم که باید در پلنی مناسب، خدمات کاملاً مفید برای مراجعین داشته باشند. قاعدتاً هر فضای درمانی از کنار هم قرار گرفتن اتاق‌های ویزیت بیماران، فضاهای آزمایشگاهی، بخش بستری و یا فضاهای درمان سرپایی و… شکل می‌گیرد. بسته به بزرگی ساختمان حضور این فضاها کم و یا زیاد است. این ساختمان می‌تواند یک بیمارستان با تمامی بخش‌های کاملاً حرفه‌ای باشد و یا یک کلینیک ساده برای خدمات شخصی از فعالیت‌های بهبودی شکل‌ گرفته باشد. در نهایت برای ساخت درمانگاه به خلق فضاهای زیر نیاز داریم.

• طراحی فضاها با دسترسی عمومی که شامل پارکینگ، راهروها، سرویس‌های بهداشتی، اتاق معاینه، رمپ دسترسی ویلچر و… باشد.
• جانمایی فضای داروخانه و دیگر مراکز خدمات درمانی
• جانمایی فضاهای بستری بیماران و اتاق‌های انتظار برای همراهان آنها
• طراحی دفاتر پذیرش
• طراحی فضاهای استراحت پرسنل درمانی

هر کدام از این بخش‌ها در فضاهای متنوع درمانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند و باید ترتیب جانمایی تا طراحی با ابعاد مناسب و الزامات استاندارد داشته باشند.

اصول معماری در ساخت ساختمان درمانی

ضوابط معماری ساختمان درمانی برای جانمایی تمامی فضاهای استاندارد بیمارستان تدوین شده ‌است. با رعایت این ضوابط می‌توانیم از فضای درمانی استاندارد که مسیر پذیرش بیمار تا پروسه درمانی را کاملاً حرفه‌ای طی می‌نماید، برخوردار باشیم. البته در اجرای این فضاها رعایت برخی نکات کلیدی طراحی الزامی است. نکاتی مانند:

• فضای پذیرش باید در مجاورت ورودی اصلی جانمایی شده باشد. این فضا باید در دسترس سریع و ساده مراجعین قرار بگیرد.
• محیط داخلی کلینیک پزشکی باید فضایی آرامش‌بخش باشد. معماری داخلی فضاهای درمانی از مهمترین مراحل طراحی درمانگاه است.
• در مراحل ساخت کلینیک باید از دیوارهای عایق صوتی استفاده شود تا محیط داخل درمانگاه تحت تأثیر فضای شلوغ شهرها قرار نگیرد.
• دمای تمامی فضاها باید شرایطی مطلوب و دلپذیر داشته باشد. طراحی سیستم تهویه مطبوع سراسری و جانمایی فضاها برای خلق چنین سیستمی از الزامات ساخت درمانگاه است.
• کیفیت هوای فضاهای درمانی باید کاملاً پاکیزه و استریل باشد. لذا در تمامی پروژه‌های طراحی درمانگاه و یا دیگر فضاهای پزشکی، بر چگونگی طراحی هواسازها و جانمایی آنها در بخش‌های مختلف ساختمان پرداخته می‌شود.
• رنگ‌آمیزی فضای داخلی تا انتخاب مبلمان خصوصاً برای طراحی اتاق انتظار از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که با طراحی اصولی اتاق انتظار می‌توانیم از استرس و آشفتگی مراجعین بیمارها بکاهیم.
• نورپردازی فضاهای درمانی نیز در پروسه آرامش همراهان تا درمان بیماران تأثیرگذار است. استفاده حداکثری از نور طبیعی معیار اصلی در طراحی درمانگاه است. در عین ‌حال چگونگی استفاده از نورپردازی مصنوعی برای خلق روشنایی کامل نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های محیط‌های خاص درمانی

ساختمان‌های درمانی محل مراجعه بیماران هستند. قاعدتاً مراجعین این فضاها گاها شرایط عادی ندارند و حتی در شرایط اورژانسی به سر می‌برند. لذا هر ساختمان درمانی باید ویژگی‌های مناسب برای پذیرش و بهبود بیماران آن‌هم تحت شرایط اورژانسی را داشته باشد. دسترسی ساده و سریع افراد محلی با وسایل نقلیه خدمات شهری از چنین قابلیت‌هایی است. در عین ‌حال هر فضای درمانی باید از خدمات اورژانس، آمبولانس و حتی ناوگان دسترسی محلی برای پوشش سریع بیماران برخوردار باشد.
تجهیزات اطفای حریق از دیگر ویژگی‌های کلیدی در طراحی محیط های خاص درمانی است. این فضا باید از هر نظر تحت شرایطی کاملاً امن طراحی‌ شده باشد. به هر صورت هر ساختمان درمانی دارای تعدادی بیمار بستری شده‌ است که در صورت حریق و آتش‌سوزی شرایط جابه‌جا شدن ساده‌ای ندارند. قاعدتاً نمی‌خواهیم بیماران فضاهای درمانی اسیر حریق باشند. لذا داشتن سیستم یکپارچه اطفاء حریق با عملکرد خودکار از الزامات ساخت درمانگاه است.
سطح دسترسی و سیرکولاسیون ساده چه برای بیماران و یا پرسنل درمانی و حتی همراهان بیمار در تمامی فضاهای ساختمان درمانی نیز کاملاً مورد توجه قرار دارد. در الگوی خدمات طراحی و ساخت ساختمان درمانی تماماً به چگونگی سیر بیمار و همراه بیمار در فضای درمانی پرداخته می‌شود. بیمار و همراه بیمار باید سطح دسترسی ساده با کمترین پیچیدگی برای ورود به فضای درمانی را داشته باشند. در عین ‌حال حضور آنها باعث اختلال کار کادر درمان نشود. به نوعی مرزبندی مشخص و دقیق میان همراهان بیمار تا فضای فعالیت کادر درمان پیش ‌بینی ‌شده باشد. قاعدتاً بیماران افراد واسط این سیستم هستند که باید در شرایطی ساده و سریع از محل همراهان تا فضای درمانی در کنار پرسنل درمانی جابه‌جا شوند.

انعطاف پذیری ساختمان درمانی

انعطاف‌پذیری و سازگاری ساختمان برای نیازهای آینده نیز از دیگر ویژگی‌های ساخت ساختمان درمانی است. چنین ساختمان‌هایی باید به شکلی طراحی ‌شده باشند که بتوان در صورت لزوم پلن آنها را برای عملکردی متفاوت در پروسه درمانی متفاوت تغییر داد. این انعطاف‌پذیری گاهاً در شرایط بحرانی و یا دورنمای بهره‌برداری متنوع از بیمارستان مورد توجه است.

انسان‌گرایی در معماری فضاهای درمانی چیست؟

در گذشته ساختمان‌های درمانی تماماً بر پایه‌ی مصارف پزشکی و چگونگی طی شدن پروسه‌های مختلف درمانی اعم از خدمات اورژانس تا جراحی‌ها و… طراحی شده‌اند. در چنین الگوهایی بیماران حکم اقلام خط تولید بیمارستانی را دارند. هر بیمار فارغ از نیازهایی که دارد، در پروسه مشخصی از پذیرش تا جراحی و ترخیص قرار می‌گیرد. این روند تأثیر نامطلوب بر سلامت روانی بیماران و همراهان آنها می‌گذارد.
اما در مسیر خدمات ساخت ساختمان درمانی با نگرش مدرن به ‌دنبال خلق فضاهای انسان‌گرایی هستیم. در چنین فضاهایی بیمار و حتی همراهان بیمار تبدیل به اصلی‌ترین محور فعالیت می‌شوند. تمامی الگوی طراحی و معماری بنا تا استفاده از امکانات و خدمات برای راحتی بیماران و همراهان بیماران طراحی خواهد شد.
طراحی فضاها با سطح دسترسی ساده و سریع، وجود اتاق‌های انتظار با معماری مناسب، طراحی مناسب سرویس‌های بهداشتی عمومی ساختمان و حتی امکان طراحی فضاهای اقامتی برای حضور همراه بیمار در فضای بیمارستانی و یا درمانگاه از جمله نکات در الگوی طراحی انسان‌ محور فضاهای درمانی است.